Πόσο βολεύουν οι «προβοκάτορες» στα επεισόδια

Του Τακη Kαμπύλη
Καθημερινή

Ο όρος «προβοκάτορας» χρησιμοποιήθηκε ευρέως για πρώτη φορά στα μετεμφυλιακά χρόνια από την Αριστερά στη διάρκεια της περιόδου των «Ιουλιανών». Η εντολή, τότε, του ΚΚΕ ήταν «όχι» στα επεισόδια τα οποία και αποδοκιμάστηκαν και αποδόθηκαν σε προβοκάτορες του παρακράτους. Εκ των υστέρων αποδείχτηκε πως επρόκειτο για μέλη του ΚΚΕ -και δη της περιφρούρησης- που είχαν διαφωνήσει με την κομματική εντολή και μάλιστα μετέτρεψαν τα μαντίλια της περιφρούρησης (από τα μπράτσα τους) σε μάσκες για να μην αναγνωριστούν από άλλα κομματικά στελέχη.
Στα χρόνια που πέρασαν, οι «προβοκάτορες» έγιναν κάτι σαν τους από μηχανής θεούς. Θα μπορούσε κανείς να ισχυρισθεί -με κίνδυνο να χαρακτηριστεί ως «λακές της εξουσίας» - ότι οι «προβοκάτορες», υπαρκτοί ή ανύπαρκτοι, τελικά βολεύουν. Καλύπτουν εκείνους που οργανώνουν την αντίδραση, αλλά αποποιούνται κάθε ευθύνη να την περιφρουρήσουν. (Ο, τι εν ολίγοις οι ίδιοι καταγγέλλουν μεταξύ άλλων και για το «Σύστημα των Αγορών»).
Στην Ελλάδα έχουμε μέχρι στιγμής ζήσει τρεις γενιές «προβοκατόρων». Των «Ιουλιανών», των επεισοδίων στις πορείες και κινητοποιήσεις της πρώτης περιόδου της Μεταπολίτευσης (μέχρι και το 1985) και στη χτεσινή μεγάλη πορεία - το κατήγγειλε χθες η ίδια η κ. Αλέκα Παπαρήγα.
Εστω ότι έχει δίκιο - παρότι βέβαια και πάλι δεν δόθηκαν περισσότερες εξηγήσεις για μια τόσο απόλυτη δήλωση.
Ωστόσο, υπάρχει ένα λεπτό ζήτημα που κάποια στιγμή οφείλουμε να το κουβεντιάσουμε: Ποιοι φέρουν την ευθύνη για το γεγονός ότι μία τόσο μεγάλη κινητοποίηση αποδείχτηκε τελικά όμηρος των «προβοκατόρων»;

Η αντίδραση (η διαφωνία) είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση. Της αναλογούν επίσης ευθύνες, όσες πάντως αναλογούν και στη δράση. Στην αντιπροσωπευτική μας δημοκρατία το δικαίωμα στην αντίδραση είναι περίπου θεσμοθετημένο - από τον ρόλο της αντιπολίτευσης στη Βουλή μέχρι τις διάφορες μορφές συλλογικότητας.
Τα όρια τίθενται από τις δημοκρατικές κοινωνίες όχι μόνο στη δράση αλλά και στην αντίδραση. Ιδίως όταν η αντίδραση αντί να οδηγήσει στο επιθυμητό, σε μια ειρηνική επίλυση των διαφορών, οδηγεί σε ένα διαχρονικό κυνήγι μαγισσών, στον εσαεί άγνωστο «προβοκάτορα».
Καλύπτουν μάτια και αυτιά...
Το κακό πρόσωπο αυτής της κοινωνίας οφείλουμε να το εντοπίσουμε όχι μόνο στη «δράση» που μας οδήγησε στη χρεοκοπία, αλλά και στην αντίδραση που τελικά αυτο-υπονομεύεται. Τα τελευταία χρόνια, θεσμικοί παράγοντες, όπως πολιτικά κόμματα και μαζικοί φορείς, καλύπτουν μάτια και αυτιά σε όσα συχνά συμβαίνουν στο Κέντρο της Αθήνας.
Δεν δείχνουν να ενοχλούνται από την πρωτοφανή ομηρία στην οποία έχουν βρεθεί οι μεγάλες συλλογικές μορφές αντίδρασης τα τελευταία χρόνια. Ούτε δείχνουν να προβληματίζονται από το γεγονός ότι η εξέλιξη ή το τέλος μιας πορείας όλο και περισσότερο εξαρτάται από το κέφι μερικών δεκάδων μπαχαλάκηδων.
Η απειλή με την οποία έχουν βρεθεί αντιμέτωπες πολλές μεγάλες ειρηνικές κινητοποιήσεις των τελευταίων χρόνων ουδέποτε αντιμετωπίστηκε με τη σοβαρότητα που απαιτείται από τους ίδιους τους διοργανωτές. Ούτε καν χθες. Οι «προβοκάτορες» να ’ναι καλά...